Trí tuệ nhân tạo sẽ khó đả bại loài người bằng vũ lực

Khi nhắc tới trí tuệ nhân tạo, nhiều cá nhân giàu trí tưởng tượng hình dung ra một binh đoàn những cỗ máy vô tri đang chiếm lấy quyền kiểm soát Trái Đất, trói buộc số phận của nhân loại trong mạng lưới những phép toán lạnh lùng. Nhưng thực tế mà nói, robot chỉ là máy tính biết đi. 
Gạt đi nỗi sợ hãi đó, phóng viên Tristan Greene của The Next Web đặt ra câu hỏi sâu hơn cho trí tuệ nhân tạo: sẽ ra sao khi AI có được nhận thức trọn vẹn theo cách mà sự sống đã làm, tức là sở hữu một cơ thể hữu cơ thay vì máy móc cứng nhắc?

Trong não bộ tồn tại một phân vùng có tên "hạch nền" có liên kết sâu sắc với khả năng vận động của cơ thể. Đã từ lâu, các nhà khoa học tin rằng hạch nền hoạt động độc lập với thùy trán nằm ở phía trước của não, là khu vực được cho là nơi sản sinh ý nghĩ, hành động tương thích với mục tiêu cá nhân, là chỗ quyết định đưa hành động như lên kế hoạch, tạo quyết định, xử lý trí nhớ ngắn hạn hay đơn giản là đi lại. 
Một người bình thường hay hiểu sai về cách hoạt động của não là vì người ta hay ví von não bộ với “bản đồ”. Thực tế, các hoạt động của nơ-ron thần kinh diễn ra khắp các phần của não bộ, và thông thường, một trải nghiệm đơn lẻ có thể lập tức tác động tới cùng lúc nhiều vùng não khác nhau. Não chúng ta không phải hoạt động theo kiểu hệ thống cho chạy những file .exe sẵn có, những dòng code đã lập trình sẵn, mà là một cỗ máy tính lượng tử mới đang được tìm hiểu dần.

Theo cách hiểu này, sự hình thành của nhận thức sẽ có liên quan tới cái mà khoa học gọi là “liên kết cơ thể-não bộ”. Nhận thức hoàn toàn có thể hình thành dựa trên trải nghiệm của sinh vật. Nếu điều này là đúng, rất có thể nhận thức nhân tạo chạy bằng phần mềm sẽ không khả thi, bởi lẽ một bộ não đang được ngâm chất bảo quản hay một con chip máy tính đều không thể hành động tương tác với thực tại. 
Những nghiên cứu về mối tương quan giữa não bộ và cơ thể cho thấy chúng sở hữu một mối liên hệ sâu sắc. Trong báo cáo mang tính đột phá do các nhà khoa học MIT thực hiện, hạch nền và thùy trán đều có tham gia vào khả năng chú ý - thứ có thể là viên gạch nền xây nên tòa tháp ý thức.

Thay vì chiếu đèn vào vật cần nhận thức chú ý, não lọc bỏ toàn bộ những dữ liệu không liên quan. Dựa vào việc hạch nền có liên quan tới quá trình lọc này, có thể phỏng đoán việc hình thành ý chí con người, hay ý định thực hiện hành động khi có tương tác, có liên quan tới chức năng vận động của cơ thể. 
Nhận thức vận hành nhờ vùng não điều khiển hoạt động cơ thể. Một cỗ máy là tổ hợp của 0 và 1 không biết vận động, không sở hữu khả năng tự vận động thì sẽ không thể hình thành nhận thức. 
AI mà không sở hữu liên kết não bộ-cơ thể gắn với thực tại, thì nhiều khả năng sẽ không thể tự phản ánh suy nghĩ bản thân. Như nhà nghiên cứu vật lý lượng tử Tim Andersen từng nhận định, chìa khóa để mở cánh cửa dẫn tới hiểu biết về nhận thức phải đồng thời khiến ta nhận ra tầm quan trọng của “ý chí”. 
Có thể trao cho AI quyền truy cập admin vào cơ thể người? Có cơ thể liệu có thể tự hình thành nhận thức? 
Tất cả những nhận định này mới mang tính học thuật, bởi lẽ chặng đường xây dựng một AI có nhận thức có thể phải kéo dài cả thế kỷ hoặc hơn. Một Trí tuệ Nhân tạo Chung, cũng tương tự như công nghệ dịch chuyển tức thời hay động cơ bẻ cong không gian , vẫn nằm gọn gàng trong phạm vi “khoa học giả tưởng”. 
Nhưng những công nghệ tựa năng lượng hợp hạch , tinh thể thời gian hay cơ quan hữu cơ nhân tạo ngày một hiện hình rõ. Thủy triều tiến bộ có thể nâng cao mọi con thuyền dù là nặng nhất.

Một giao diện não bộ-máy tính đủ mạnh (như những gì Neuralink đang cố gắng hoàn thiện) sẽ còn có thể sản sinh ra một thứ ngôn ngữ riêng để trò chuyện giữa các hệ thống. Khi mà sức mạnh xử lý của máy tính không cần phải tự hành động nữa, mà đã có thể tương tác trực tiếp với não bộ và dữ liệu não có được, thì một AI có trí khôn ngang ngửa con người hoàn toàn có thể viết lại cấu trúc não bộ, và tạo ra một mô hình phù hợp với nó hơn.