Các công ty Trung Cộng cho thấy sự rủi ro với các nhà đầu tư

Các nhà đầu tư nước ngoài bị thu hút bởi các công ty Trung Cộng mới "chào sàn" vào thời điểm mối quan tâm đối với cổ phiếu Trung Cộng đang ở mức cao nhất mọi thời đại. Những thành công ban đầu của Bắc Kinh trong việc kiềm chế đại dịch COVID-19, triển vọng các tài sản bằng đồng NDT sắp được xem xét bổ sung vào các chỉ số đầu tư cổ phiếu và trái phiếu thế giới đã góp phần làm tăng sức hấp dẫn của các loại tài sản này. Theo số liệu ước tính do Financial Times công bố hồi tháng 7/2021, giá trị cổ phiếu và trái phiếu Trung Cộng do nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ đã tăng 40% trong vòng một năm qua, lên hơn 800 tỷ USD. 
Tuy nhiên, theo tờ Financial Times của Anh, đó là một sai lầm lớn. Cổ đông sở hữu cổ phiếu của các công ty Trung Cộng thiếu các quyền cơ bản và các công ty này hoạt động trong một hệ thống mà những quy định và chính sách có thể thay đổi bất ngờ.

Bắc Kinh gần đây đưa ra một loạt chính sách để tăng cường giám sát những công ty Trung Cộng có ý định hoặc đang niêm yết tại Mỹ. Điều đó phản ánh thực tế là không có các biện pháp bảo vệ nhà đầu tư và trong trường hợp xấu nhất, các công ty Trung Cộng có thể buộc phải hủy niêm yết tại các sàn giao dịch chứng khoán của Mỹ. 
Các nhà đầu tư nước ngoài gần đây liên tục chứng kiến những ví dụ thể hiện sự khó đoán định của Bắc Kinh. Đầu tiên là vào tháng 11/2020, giới chức Trung Cộng bất ngờ đình chỉ thương vụ IPO của công ty tài chính Ant Group (thuộc Alibaba). Đây là đợt IPO được đánh giá là lớn nhất thế giới, với giá trị huy động dự kiến đạt 37 tỷ USD.

Tháng Ba năm nay, Trung Cộng bất ngờ thắt chặt các quy định về thuốc lá điện tử, khiến cổ phiếu của nhà sản xuất thuốc lá điện tử RLX Technology giảm mạnh, chỉ hai tháng sau khi IPO tại Mỹ. Tháng trước, Cơ quan quản lý không gian mạng Trung Cộng (CAC) bắt đầu điều tra nền tảng gọi xe trực tuyến Didi Chuxing và yêu cầu gỡ bỏ ứng dụng này trên các cửa hàng ứng dụng nội địa chỉ vài ngày sau khi công ty IPO tại Mỹ. 
Mới đây nhất, ngành công nghiệp dạy thêm trị giá 100 tỷ USD của Trung Cộng "vào tầm ngắm" của các nhà quản lý. Chính phủ Trung Cộng yêu cầu các công ty cung cấp dịch vụ dạy thêm trở thành "phi lợi nhuận", không được nhận đầu tư nước ngoài và không niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán trên toàn thế giới. Cổ phiếu của ba tập đoàn giáo dục lớn nhất đang niêm yết tại Mỹ đã mất khoảng 90% giá trị so với đầu năm nay.

Tại Trung Cộng, một số lĩnh vực không cho phép doanh nghiệp nhận vốn đầu tư nước ngoài. Vì vậy, các công ty huy động vốn đầu tư nước ngoài bằng cách thành lập cấu trúc sở hữu đặc biệt (Variable Interest Entity - VIE). Bằng cách sử dụng cấu trúc VIE, doanh nghiệp có thể huy động vốn từ các cổ đông nước ngoài thông qua phát hành cổ phiếu hoặc chứng chỉ lưu ký tại các sở giao dịch chứng khoán. 
Trên thực tế, các kế hoạch IPO mới ở Mỹ của nhiều công ty công nghệ Trung Cộng đang bị đóng băng, một số công ty đang cố gắng chuyển hướng IPO sang Hong Kong. Tuy nhiên, cần lưu rằng Bắc Kinh vẫn có thể kiểm soát bất kỳ lĩnh vực hoặc công ty nào và các nhà đầu tư đang trở nên thận trọng hơn.

Sức hút của các thị trường mới nổi được thể hiện bằng sự quản trị hiệu quả cũng như lợi ích của nhà đầu tư phù hợp với những mục tiêu của chính phủ hoặc cổ đông kiểm soát. Ở thị trường Trung Cộng, nhiều yếu tố không chắc chắn đã bắt đầu xuất hiện ngay từ khi Alibaba niêm yết ở Mỹ, nhưng các nhà đầu tư đã đánh giá thấp. Giờ đây, có lẽ các nhà đầu tư không thể "phớt lờ" những rủi ro này.